Các giai đoạn của quá trình nhiễm HIV

11:05 28/07/2020

Các giai đoạn của quá trình nhiễm HIV

Có nhiều cách phân chia các giai đoạn của quá trình nhiễm HIV, từ khi vi rút bắt đầu xâm nhập cơ thể cho tới khi người nhiễm tử vong. Sau đây là cách phân chia giai đoạn theo sự xuất hiện các triệu chứng lâm sàng:

xét nghiệm HIV

1. Giai đoạn sơ nhiễm (giai đoạn cửa sổ/chuyển đổi huyết thanh)

Khi HIV bắt đầu xâm nhập, cơ thể phải chiến đấu chống lại chúng và người nhiễm sẽ có các triệu chứng như cảm cúm thông thường.

Trong thời gian này, lượng HIV có mặt trong máu rất lớn và tăng lên rất nhanh. Tuy nhiên, phải mất từ 2 đến 6 tuần, có khi tới 12 tuần thì hệ miễn dịch mới bắt đầu sản sinh ra kháng thể để chống lại HIV. Khoảng thời gian kể từ khi HIV bắt đầu xâm nhập cơ thể đến khi có kháng thể HIV có mặt trong máu (dài ngắn tùy từng người) được gọi là "Giai đoạn cửa sổ".

Nếu xét nghiệm tìm kháng thể trong thời gian này thì sẽ cho kết quả là "âm tính" (vì không tìm thấy sự có mặt của kháng thể). Vì thế cần làm xét nghiệm HIV sau 3 tháng kể từ khi có hành vi nguy cơ để có kết quả chính xác.
Mặc dù kết quả xét nghiệm âm tính nhưng người nhiễm HIV ở giai đoạn cửa sổ vẫn có khả năng lây truyền HIV cho người khác. Hơn nữa lượng HIV ở trong máu trong giai đoạn này là rất cao nên khả năng lây bệnh là rất lớn. Những người có các hành vi nguy cơ nên làm xét nghiệm HIV thường xuyên 6 tháng/lần.

2. Giai đoạn nhiễm HIV không triệu chứng
Giống như tên gọi, ở giai đoạn này người nhiễm HIV gần như không xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng nào. Kháng thể có nhiều trong máu và nộng độ HIV xuống thấp. Xét nghiệm lúc này sẽ cho kết quả Dương tính.

Người nhiễm HIV có thể sống bình thường, hầu như không có triệu chứng nào đáng kể trong giai đoạn này cho tới 10 năm. Họ sống khỏe mạnh và có thể làm việc tốt như tất cả mọi người khác.

3. Giai đoạn nhiễm HIV có triệu chứng
Theo thời gian, hệ miễn dịch người nhiễm suy yếu dần do HIV tấn công và mất dần khả năng chống đỡ các bệnh và các nhiễm khuẩn khác. Các triệu chứng của những bệnh này bắt đầu xuất hiện, lúc đầu còn nhẹ, nhưng càng về sau càng nặng dần hơn.

Các triệu chứng nhiễm bệnh trong giai đoạn này chủ yếu là của các nhiễm trùng cơ hội và các bệnh ung thư mà bình thường thì cơ thể khỏe mạnh có thể chống đỡ được, bao gồm: Viêm phổi do Pneumocystic jiroveci (PCP); lao; nấm Candida (miệng, âm đạo); herpes da; zona.

Người nhiễm HIV cần giữ cho cơ thể khỏe mạnh tránh mắc phải các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Khi mắc phải, cần điều trị ngay các bệnh này. Tuy nhiên nguyên nhân chính vẫn là do hệ miễn dịch bị suy yếu, vì thế nếu không được điều trị làm giảm sự phát triển của nhiễm HIV bằng các thuốc kháng vi rút - ARV thì các triệu chứng của nhiễm trùng cơ hội và ung thư sẽ xuất hiện trở lại càng trở nên nghiêm trọng hơn.

4. Giai đoạn nhiễm HIV tiến triển thành AIDS
Khi hệ miễn dịch bị phá hủy nghiêm trọng, sức đề kháng của cơ thể hầu như không còn thì các triệu chứng nhiễm trùng cơ hội và ung thư xuất hiện ngày càng nhiều và nặng hơn. Khi đó, người nhiễm được coi là chuyển sang giai đoạn AIDS.
Người nhiễm HIV có thể được chẩn đoán ở giai đoạn AIDS theo số lượng và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng mà họ mắc phải, hoặc theo số lượng tế bào CD4 có trong máu.

HIV-AIDS

Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhiễm HIV được coi như đã chuyển sang giai đoạn AIDS khi ở người nhiễm HIV xuất hiện ít nhất 02 triệu chứng chính cộng 01 triệu chứng phụ sau:

Nhóm triệu chứng chính:

  • Sụt cân trên 10% trọng lượng cơ thể;
  • Tiêu chảy kéo dài trên 1 tháng;
  • Sốt kéo dài trên 1 tháng

Nhóm triệu chứng phụ:

  • Ho dai dẳng trên một tháng;
  • Nhiễm nấm Candida ở hầu họng;
  • Ban đỏ, ngứa da toàn thân;
  • Herpes (nổi mụn rộp), Zona (Giời leo) tái phát;
  • Nổi hạch ở nhiều nơi trên cơ thể...

Các yếu tố ảnh hưởng đến tiến triển của bệnh

Sự tiến triển của nhiễm HIV nhanh hay chậm phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nhiễm HIV có thể tiến triển và chuyển sang giai đoạn AIDS nhanh hơn nếu người nhiễm:

  • Không có đủ thức ăn hoặc thức ăn không đủ dinh dưỡng;
  • Không được nghỉ ngơi đầy đủ;
  • Có các tình cảm tiêu cực, ví dụ: cảm thấy cô đơn, buồn bã, mặc cảm, cảm thấy bị kỳ thị và phân biệt đối xử, cảm thấy không có ai chia sẻ và hỗ trợ...
  • Hút thuốc lá, uống rượu, sử dụng ma túy;
  • Tái nhiễm HIV do tiếp tục QHTD hoặc tiêm chích ma túy không an toàn;
  • Không điều trị sớm và điều trị triệt để các nhiễm trùng cơ hội (lao, các nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục).

Ngược lại, với chế độ dinh dưỡng đầy đủ, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, đời sống tinh thần, tình cảm và xã hội tích cực, được chăm sóc y tế kịp thời, và nhận được sự yêu thương, hỗ trợ và giúp đỡ của gia đình, người thân và cộng đồng xung quanh, người nhiễm có thể sống một cuộc sống khỏe mạnh và hữu ích trong nhiều năm.

 

Nguồn: Bộ Y tế (2016) Tài liệu đào tạo điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng methadone sử dụng đào tạo cho bác sĩ