Giới và giới tính

02:19 08/12/2023

Giới tính và giới

Giới và giới tính là gì?

Nhiều người cho rằng giới khác giới tính là hai khái niệm khác nhau, nhưng chúng có nghĩa là gì?

Giới tính phân biệt namnữ dựa trên sự khác nhau về mặt sinh học. Chúng ta thường xác định một người nào đó là nam hay nữ bằng cách nhìn vào các đặc điểm giới tính. Các đặc điểm chính bao gồm nhiễm sắc thể (AĐN), hoóc môn, và cơ quan sinh dục (ví dụ như dương vật và âm đạo). Các đặc điểm phụ có thể kể đến như ngực nở và hông rộng hơn ở nữ giới, râu và yết hầu ở nam giới. Một đặc điểm phụ nữa là cả nam và nữ đều mọc lông vùng kín.

Tuy nhiên, có một vài người không có đặc điểm sinh học nam-nữ rõ ràng, và họ được gọi là người liên giới tính.

Bản dạng giới đề cập đến việc một người nào đó nhận diện mình là ai ở trong xã hội. Ngoài sự khác nhau về mặt sinh học, điều gì định nghĩa thế nào là một người phụ nữ và điều gì định nghĩa thế nào là một người đàn ông? Gần đây, nhiều người tin rằng giới không rõ ràng trắng đen và nó nên được hiểu như một phổ rộng.

Việc một người phụ nữ có một cơ thể nữ tính và cảm thấy như một cô gái, và một người đàn ông có một cơ thể nam tính và cảm thấy như một cậu con trai là điều phổ biến. Những người đó được gọi là người hợp giới.

Người chuyển giới là gì?

Có nhiều người được sinh với cơ thể của một người nữ, nhưng lại coi mình là người nam. Những người này được gọi là người chuyển giới nam. Tương tự, có nhiều người được sinh ra với cơ thể của một người nam, nhưng lại coi mình là một người nữ. Những người này được gọi là người chuyển giới nữ.

Việc người chuyển giới cảm thấy không thoải mái với cơ thể của họ do sự không thống nhất giữa giới tính sinh học và bản dạng giới diễn ra rất phổ biến. Người chuyển giới “chuyển” sang bản dạng giới của mình bằng nhiều cách khác nhau. Ví dụ, một người chuyển giới nữ có thể nói với bạn bè và người thân nhìn nhận họ như là một cô gái hơn là một cậu con trai, hoặc bằng tên mới của họ. Họ có thể chọn ăn mặc khác đi, thay đổi giấy tờ tùy thân, chẳng hạn như tên, hoặc can thiệp y tế bằng cách phẫu thuật hoặc sử dụng liệu pháp hoóc-môn để thay đổi giới tính. Tuy nhiên, không phải những người chuyển giới nào cũng muốn, có khả năng, hoặc có thể tiếp cận được với những công cụ và sự hỗ trợ cần thiết cho sự chuyển đổi này.

Năm 2015, Việt Nam đã thông qua sửa đổi Bô luật Dân sự, trong đó có Điều 37 về chuyển đổi giới tính. Điều này cho phép người chuyển giới được thay đổi thông tin trên giấy tờ tùy thân. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần được giải quyết để xóa bỏ những rào cản mà người chuyển giới vẫn gặp phải khi thay đổi tên và giới của họ trên các giấy tờ pháp lý. Dự thảo Luật chuyển đổi giới tính đang được đàm phán để đảm bảo quyền lợi của người chuyển giới, giúp quá trình cập nhật thông tin cá nhân của người chuyển giới, cùng với những vấn đề khác, trở nên dễ dàng hơn.

Phi nhị nguyên giới là gì?

Cũng có những người không biết nhìn nhận bản thân là nam hay nữ. Có người lại nhìn nhận bản thân là cả hai hoặc không ai cả. Mặc dù có nhiều “nhãn dán” về giới, chúng ta thường phân loại những người đó là phi nhị nguyên giới.

Thể hiện giới

Thể hiện giới là cách một người thể hiện công khai giới của họ. Ví dụ, một người chuyển giới nữ có thể sử dụng tên mới mà phổ biến hơn đối với con gái. Một số người có thể thích sử dụng các đại từ nhân xưng khác nhau (cô/cô ấy, anh/anh ấy, hay họ). Họ cũng có thể thể hiện giới thông qua trang phục, kiểu tóc, cách trang điểm, hành vi và giọng nói.

Tại sao vấn đề này quan trọng?

Một số vai trò giới độc hại về namnữ

Nền văn hóa của chúng ta có những kỳ vọng rõ ràng về việc nam giới và nữ giới phải thể hiện như thế nào, họ nên hành động, giao tiếp như thế nào và họ nên mặc gì. Ví dụ, đàn ông thường phải kiếm tiền lo cho gia đình, trong khi phụ nữ phải ở nhà và làm việc nhà. Sự phân biệt nam nữ rõ ràng như vậy có thể gây hại và dẫn đến bất bình đẳng. Ví dụ, phụ nữ có thể không được chào đón trong một số công việc do nam giới chiếm ưu thế, chẳng hạn như công việc xây dựng, kỹ thuật và chính trị. Ngoài ra còn có nguy cơ xảy ra bạo lực do ảnh hưởng của các khuôn mẫu giới.

Những người không phù hợp với vai trò giới của nam-nữ có thể gặp khó khăn. Họ có thể gặp áp lực từ gia đình để hành động hoặc ăn mặc “nam tính” hoặc “nữ tính” hơn, và họ có thể bị người khác bắt nạt và ngược đãi. Trên thực tế, người chuyển giới đối mặt với bạo lực, phân biệt đối xử và kỳ thị trong nhiều khía cạnh của cuộc sống như việc làm, giáo dục và chăm sóc sức khỏe. Một nghiên cứu năm 2019 trên 246 người chuyển giới tại Hà Nội cho thấy nhiều người chuyển giới trì hoãn điều trị HIV do thái độ tiêu cực của nhân viên y tế. Họ cũng phát hiện ra rằng trung bình người chuyển giới phải vật lộn với bản dạng giới của mình trong 5,5 năm, với hơn 1/3 cho biết họ từng nghĩ đến việc tự tử.

Mẹo

Hiện nay đã có một số tổ chức dựa vào cộng đồng (CBO) cung cấp dịch vụ điều trị HIV và các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục cho người chuyển giới. Một vài tổ chức ở Hà Nội có thể kể đến là Phòng khám đa khoa LIGHT, Phòng khám Sống Hạnh Phúc…

Mọi người cũng có thể tham gia các nhóm cộng đồng đồng đẳng có cùng bản dạng giới ví dụ như các hội nhóm trên facebook cho người chuyển giới.

Xu hướng tính dục là gì?

Trong khi giới và giới tính được dùng để mô tả bạn là ai, xu hướng tính dục nói cho bạn biết bạn cảm thấy hấp dẫn hay muốn có quan hệ với ai. Có nhiều xu hướng tính dục khác nhau và dưới đây là một số ví dụ phổ biến.

Dị tính (Heterosexual)

Những người bị hấp dẫn bởi người có giới tính khác với mình được gọi là người dị tính. Ví dụ: một người phụ nữ thích một người đàn ông và ngược lại.

Đồng tính (Homosexual/gay/lesbian)

Những người bị hấp dẫn bởi người có giới tính giống với mình được gọi là người đồng tính. Ví dụ: một người đàn ông thích một người đàn ông khác, một người phụ nữ thích một người phụ nữ khác.

Song tính (Bisexual)

Những người bị hấp dẫn bởi cả nam và nữ được gọi là người song tính.

Toàn tính luyến ái (Pansexual/Queer)

Những người bị hấp dẫn bởi nhiều bản dạng giới như nam, nữ, chuyển giới hoặc liên giới tính có thể được coi là toàn tính luyến ái. Queer là thuật ngữ chung để chỉ những xu hướng mà không phải dị tính, đồng tính, song tính hay vô tính.

Vô tính (Asexual)

Những người không có hấp dẫn tình dục với ai được gọi là vô tính. Dù vậy họ vẫn có thể có hấp dẫn tình cảm với người khác.

LGBTQI+

Chúng ta thường dùng thuật ngữ LGBTQI+ cho những người không thuộc nhóm giới tính và tính dục đa số, ở đây là để chỉ dị tính và hợp giới. L là Lesbian (Đồng tính nữ), G là Gay (Đồng tính nam), B là Bisexual (Song tính), T là Transgender (Chuyển giới), Q là Queer, I là Intersex (Liên giới) và + là để chỉ các xu hướng tính dục và bản dạng giới khác.

Nhiều người tin rằng họ có thể chắc chắn 100% về xu hướng tính dục của bản thân, nhưng cũng có nhiều người khác không chắc chắn về điều này và họ không muốn bị dán nhãn hay bị xếp vào một nhóm nào đó. Việc hiểu được xu hướng tính dục của bản thân có thể giúp bạn hoà nhập và dễ kết nối với những người khác giống mình. Nhưng cũng có những người khác không muốn bị phân loại. Dù sao đi nữa thì tình yêu vẫn là tình yêu mà! J

 

Tài liệu tham khảo

  1. https://www.plannedparenthood.org/learn/sexual-orientation/sexual-orientation#:~:text=and%20gender%20identity.-,Sexual%20orientation%20is%20about%20who%20you're%20attracted%20to%20and,%2C%20female%2C%20genderqueer%2C%20etc.
  2. https://www.ohchr.org/sites/default/files/Documents/Issues/Women/WRGS/SexualHealth/INFO_LGTG_WEB.pdf
  3. https://www.aidsdatahub.org/sites/default/files/resource/aptn-cost-stigma-2021-vietnam.pdf
  4. Country Brief: Our Right to Health: Investing in the Transformation of Health Care for Transgender People - APTN (Singh, S.) 2019
  • Bài viết liên quan