Nguồn ảnh: Freepik

1. FOMO là gì?

FOMO là viết tắt của Fear Of Missing Out, tạm dịch là “sợ bỏ lỡ”. FOMO được thêm vào Từ điển tiếng Anh Oxford năm 2013 để chỉ cảm giác hồi hộp hoặc lo lắng mà một người có khi họ nhận ra rằng họ không tham dự một sự kiện xã hội vì họ không được mời, không thể tham dự hoặc đơn giản là họ không muốn tham dự. [7] FOMO cũng được định nghĩa là nỗi sợ hãi tột độ rằng người khác, tại bất kỳ thời điểm nào, cũng đang tham gia vào những trải nghiệm thú vị mà bạn không tham gia. Theo nghĩa đó, định nghĩa chung về nỗi sợ bị bỏ lỡ đề cập đến nỗi sợ hãi rằng những người khác có thể chơi mà không có bạn, do đó nhấn mạnh cảm giác bị loại trừ. [2]

FOMO khiến mọi người cảm thấy mình có địa vị xã hội thấp. Niềm tin này có thể tạo ra sự lo lắng và cảm giác tự ti. FOMO đặc biệt phổ biến ở những người từ 18 đến 33 tuổi. Trên thực tế, một cuộc khảo sát cho thấy khoảng 2/3 số người trong độ tuổi này thừa nhận thường xuyên gặp phải FOMO. [3]

2. Tại sao mọi người trải qua FOMO?

Trong thực tế, nhiều người luôn quan tâm đến vị trí của họ trong xã hội. Và với sự ra đời của mạng xã hội, FOMO đã trở thành một vấn đề lớn hơn, đặc biệt đối với những người trẻ thường xuyên trực tuyến, kiểm tra cập nhật trạng thái và bài đăng của bạn bè trên mạng xã hội. Khi những người trẻ bỏ lỡ một bữa tiệc, không đi nghỉ cùng gia đình vào mùa hè hoặc không tham dự sự kiện ở trường hay nơi làm việc, họ có thể cảm thấy kém “ngầu” hơn so với những người đã tham gia và đăng ảnh lên mạng.

Nghiên cứu cho thấy những người trải qua FOMO thường coi trọng mạng xã hội hơn [5]. Trên thực tế, một số nhà tâm lý học thậm chí còn cho rằng nỗi sợ bị bỏ lỡ chính là nguyên nhân dẫn đến sự thành công của các nền tảng mạng xã hội. Ví dụ: họ cho rằng FOMO thúc đẩy mọi người sử dụng công nghệ để thể hiện với người khác những gì họ đang làm và cho người khác thấy họ thú vị như thế nào.

Thanh thiếu niên rất dễ xác định cuộc sống của mình dựa trên những gì họ thấy trên mạng. Trên thực tế, việc xem, bình luận và bày tỏ cảm xúc với mọi hành động của người khác trên mạng là điều khiến thanh thiếu niên liên tục đánh giá cuộc sống của chính mình dựa trên những nội dung ảo này.

3. Hậu quả của FOMO

Nếu được hỏi, hầu hết thanh thiếu niên liệu sẽ trả lời rằng họ không cảm thấy lo lắng khi sử dụng mạng xã hội. Nhưng có thể các thanh thiếu niên này không nhận ra rằng khi họ căng thẳng hoặc lo lắng về những gì họ nhìn thấy trên mạng thì có thể chính họ đang gặp phải FOMO.

Trên thực tế, khi thanh thiếu niên sống cuộc sống thông qua bộ lọc ảo, họ dễ gặp phải FOMO hơn. Và với ít nhất 24% thanh thiếu niên trực tuyến gần như liên tục thì FOMO dường như đang đạt đến mức độ “đại dịch”. [7]

Lo lắng quá mức về những gì người khác đang làm chỉ khiến thanh thiếu niên bỏ lỡ cuộc sống của chính mình nhiều hơn. Trên thực tế, FOMO khiến mọi người tập trung chú ý ra bên ngoài thay vì hướng vào bản thân. Điều này có thể khiến họ mất đi ý thức về bản sắc và phải vật lộn với lòng tự trọng thấp. [4]

Một nghiên cứu cho thấy với nhiều người càng sử dụng Facebook thì càng cảm thấy tồi tệ hơn [4]. Cảm giác hài lòng chung của họ càng giảm vì họ cảm thấy cần phải liên tục kết nối với những gì người khác đang làm. Trong khi đó, một nghiên cứu khác cho thấy 1/3 số người cảm thấy tồi tệ hơn khi sử dụng Facebook, đặc biệt nếu họ đang xem ảnh kỳ nghỉ của người khác.

Trong khi đó, Khảo sát về Căng thẳng và An sinh Quốc gia ở Úc cho thấy 60% thanh thiếu niên cho biết họ cảm thấy lo lắng khi biết bạn bè đang vui vẻ mà không có họ. Và 51% cho biết họ cảm thấy lo lắng nếu không biết bạn bè mình đang làm gì. Hơn nữa, các nhà nghiên cứu cho biết có mối tương quan rất thực tế giữa số giờ dành cho kỹ thuật số và mức độ căng thẳng và trầm cảm cao hơn. [1]

Theo Project Know thì thanh thiếu niên cũng có thể cảm thấy bị áp lực phải sử dụng ma túy hoặc rượu để theo kịp bạn bè hoặc những người nổi tiếng mà họ theo dõi trên mạng xã hội. Họ cũng có thể có mức độ hài lòng thấp hơn với cuộc sống của mình, điều này khiến họ đặc biệt dễ bị tổn thương trước các vấn đề sức khỏe tâm thần khác. [7]

Một hậu quả khác của FOMO là việc học tập bị xao nhãng cũng như việc lái xe mất tập trung. Ví dụ: thanh thiếu niên có mức FOMO cao có nhiều khả năng kiểm tra mạng xã hội trong giờ học hoặc khi lái xe. Hơn nữa, họ còn có xu hướng nhắn tin khi lái xe nhiều hơn. [7]

4. Mẹo đối phó với FOMO

Một cách để thanh thiếu niên đối phó với FOMO là thực hành tái định hình, một bài tập tinh thần được thiết kế để giúp họ nhìn nhận các tình huống theo cách khác [5]. Và với FOMO, phương pháp này có thể cực kỳ hữu ích trong việc thay đổi các kiểu suy nghĩ tiêu cực. Dưới đây là một số cách mà thanh thiếu niên có thể bắt đầu điều chỉnh lại suy nghĩ của mình.

• Theo dõi suy nghĩ tiêu cực

Một điều mà thanh thiếu niên có thể làm để đối phó với FOMO là ghi lại những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực của mình trong nhật ký. Điều này cho phép họ quan sát tần suất họ cảm thấy tiêu cực về bản thân hoặc cuộc sống của mình.

Điều quan trọng là theo dõi tần suất trải qua những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực và ghi lại những gì họ đang làm khi những suy nghĩ đó xuất hiện. Sau đó, thanh thiếu niên có thể vừa phân tích nhật ký vừa xác định xem liệu có điều gì lặp lại dẫn đến sự tiêu cực hay không và điều gì có thể cần thay đổi để họ cảm thấy tốt hơn về bản thân và cuộc sống.

• Chọn suy nghĩ tích cực

Theo dõi những suy nghĩ tiêu cực cũng cho phép thanh thiếu niên nhận ra những từ và cụm từ tiêu cực mà họ lặp đi lặp lại với chính mình. Sau đó, khi họ nhận thấy mình đang nói điều gì đó tiêu cực với chính mình, họ có thể chuyển hướng suy nghĩ và thay thế những từ tiêu cực bằng điều gì đó tích cực. [3]

• Lên lịch ngắt kết nối

Chỉ chuyển điện thoại sang chế độ “tắt” hoặc “không làm phiền” cũng không xóa bỏ được cảm giác mà FOMO gây ra. Thanh thiếu niên có thể vẫn lo lắng rằng mình đang bỏ lỡ cơ hội nào đó, ngay cả khi họ không hề sử dụng mạng xã hội.

Điều quan trọng là ngắt kết nối với thiết bị công nghệ và làm một việc hoàn toàn khác như đọc sách, trang điểm, nướng bánh… bất cứ điều khiến thanh thiếu niên tập trung vào một điều khác ngoài mạng xã hội. Một lựa chọn khác là lên lịch thời gian cụ thể mỗi ngày cho việc trực tuyến. Bằng cách này, thanh thiếu niên không dán mắt vào màn hình và làm việc hiệu quả hơn nếu họ chỉ kiểm tra mạng xã hội vào những thời điểm nhất định mỗi ngày thay vì lướt Facebook hay Instagram không ngừng nghỉ.

• Hãy thực tế

Khuyến khích thanh thiếu niên nhận ra rằng mỗi người chỉ có lượng thời gian nhất định và không thể có mặt ở mọi nơi hay làm mọi việc. Vì vậy, đương nhiên sẽ có những bữa tiệc, sự kiện mà họ không thể tham dự. Không bao giờ nên để việc bản thân không thể ở đâu đó ảnh hưởng đến quan điểm của về chính mình. Hãy giúp thanh thiếu niên loại bỏ niềm tin rằng cuộc sống của họ thật nhàm chán và họ không bao giờ làm được điều gì vui vẻ. Thường xuyên nhắc nhở thanh thiếu niên về những điều thú vị mà họ thực sự đang làm.

• Thực hành chánh niệm

Chánh niệm là một bài tập trong đó một người học cách tập trung cao độ vào bất cứ điều gì họ đang làm vào thời điểm đó. Cho dù đó là việc ngâm mình trong bồn tắm hay đi bộ dọc trên vỉa hè thì mục tiêu của chánh niệm là tập trung hoàn toàn vào những gì họ đang làm vào lúc bấy giờ. Ví dụ, nếu họ đang ngâm mình trong bồn, họ có thể tập trung vào nhiệt độ của nước, cảm giác bọt tắm giữa các ngón chân và mùi tinh dầu hoặc sữa tắm. Nói cách khác là sự tập trung chăm chú đến mức não bộ không còn chỗ cho sự lo lắng và cảm giác bất an.

5. Lưu ý

Những người trẻ cần nhớ rằng mọi người đều lựa chọn những gì họ đăng lên mạng và cách họ chia sẻ những điều đó. Việc tải lên bức ảnh về kỳ nghỉ ở một nơi tuyệt đẹp sẽ dễ dàng hơn nhiều so với việc tải lên bức ảnh về cuộc sống bình thường hàng ngày với các hoạt động có vẻ không đủ thú vị để chia sẻ trên mạng xã hội. Thay vì so sánh bản thân với những bức ảnh này, hãy khuyến khích thanh thiếu niên lướt qua Instagram, Facebook và Twitter với sự xem xét cẩn trọng hơn. Mặc dù có vẻ như các bạn cùng trang lứa có thể đang có khoảng thời gian vui vẻ trong cuộc đời, nhưng có lẽ họ cũng dành nhiều đêm bình thường ở nhà để xem Netflix. Không ai sống một cuộc sống hoàn hảo, lý tưởng, ngay cả khi mạng xã hội cho phép họ giả vờ như vậy.

Thanh thiếu niên cũng nên chú ý đến những tài khoản mà họ theo dõi. Nếu họ chỉ theo dõi tài khoản của những cá nhân có lối sống, hoàn cảnh quá khác biệt thì cũng có nhiều khả năng thanh thiếu niên đó sẽ cảm thấy tệ về bản thân và cuộc sống của chính mình.

Tài liệu tham khảo

1. Australian Psychology Society. National stress and wellbeing in Australia survey.
2. European Union. FOMO: a contemporary problem affecting many young people
3. Chiang KJ, Chen TH, Hsieh HT, Tsai JC, Ou KL, Chou KR. One-year follow-up of the effectiveness of cognitive behavioral group therapy for patients' depression: A randomized, single-blinded, controlled study. ScientificWorldJournal. 2015;2015:373149. doi:10.1155/2015/373149
4. Krasnova H, Wenninger H, Widjaja T, Buxmann P. Envy on Facebook: A hidden threat to users’ life satisfaction?. International Conference on Wirtschaftsinformatik (WI) / Business Information Systems, 2013.
5. Kross E, Verduyn P, Demiralp E, et al. Facebook use predicts declines in subjective well-being in young adults. PLoS ONE. 2013;8(8):e69841. doi:10.1371/journal.pone.0069841
6. Pérez S, Peñate W, Bethencourt JM, Fumero A. Verbal emotional disclosure of traumatic experiences in adolescents: The role of social risk factors. Front Psychol. 2017;8:372. doi:10.3389/fpsyg.2017.00372
7. Verywell Family. How FOMO Impacts Teens and Young Adults