Methamphetamine (ma túy đá)
04:36 25/06/2018
Methamphetamine, hay còn được biết tới là “meth”, “ma tuy đá”, “hàng đá” hoặc “đá”, là một loại ma túy kích thần rất dễ gây nghiện. Các chất kích thần (cocain, amphetamine, methamphetamine…) là những chất có tác dụng làm thay đổi tâm trạng, tăng cảm giác vui vẻ, tăng năng lượng, và khiến người dùng tỉnh táo, tập trung hơn. Nhưng chất kích thần cũng có những tác dụng vô cùng nguy hiểm như gây tăng nhịp tim, tăng huyết áp, và việc sử dụng có thể dẫn tới nghiện.
“Ma túy đá” là một chất nhân tạo, xuất hiện dưới dạng bột, màu trắng, có vị đắng. Ở Việt Nam, “ma túy đá” thường xuất hiện dưới dạng viên màu trắng hoặc dạng tinh thể - trông giống như pha lê (lý do người dùng gọi chất này là “đá”). Ở Mỹ hay Mexico, “ma túy đá” được tổng hợp tại các phòng thí nghiệm một cách bất hợp pháp với số lượng lớn, cũng như tại các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ sử dụng các nguyên liệu rẻ tiền, và những chất hóa học độc hại khác.
Theo quy định của Hoa Kỳ, “ma túy đá” được liệt kê vào Hạng mục II các chất ma túy có khả năng gây lạm dụng cao, chỉ được sử dụng rất hạn chế khi có đơn thuốc từ bác sỹ cho một số bệnh lý nhất định, và lạm dụng có thể dẫn tới tình trạng phụ thuộc về tâm lý và thể chất nghiêm trọng.
Tại Việt Nam, methamphetamine được liệt vào Danh mục II – Các chất ma túy được dùng hạn chế trong phân tích, nghiên cứu khoa học, hoặc trong lĩnh vực y tế theo quy định của cơ quan có thẩm quyền theo Nghị định 73/2018/NĐ-CP Quy định các danh mục chất ma túy và tiền chất.
“Ma túy đá” có thể được sử dụng bằng cách hít, hút hoặc tiêm chích.
Hít:
Hít là hình thức sử dụng khá phổ biến ở một số nơi trên thế giới. Methamphetamine thường được nghiền thành bột và hít qua đường mũi qua ống hút (người dùng thường cuốn tiền, giấy thành ống hút). Một khi được hít vào mũi và xoang, chất ma túy sẽ được hấp thu vào mạch máu. Sử dụng qua đường hít thường gây tổn thương mô, gây cảm giác nóng, rát ở mũi, xoang.
Dùng qua đường hít thường đem lại cảm giác phê sướng từ từ sau khoảng 3 – 5 phút. Sử dụng theo cách này thường khiến người dùng khó theo dõi được liều lượng đã sử dụng, dẫn tới các tác động độc hại.
Hút:
Methamphetamine ở dạng tinh thể, trong suốt, thường được hút qua tẩu hoặc cóng bằng cách đốt nóng để tinh thể trở thành khói. Người dùng hít lượng khói này và chất ma túy sẽ thẩm thấu vào máu thông qua phổi.
Cũng giống như hít, hút qua tẩu, cóng thường khiến người dùng khó theo dõi được liều lượng đã sử dụng, dẫn tới các tác động có hại. Hút methamphetamine rất dễ gây kích ứng phổi và mang tới nguy cơ phụ thuộc cao.
Tiêm chích:
Methamphetamine có thể được tiêm chích trực tiếp vào mạch máu, tuy nhiên methamphetamine cần được hòa tan vào nước cất trước khi tiêm chích. Dùng qua hình thức này mang lại tác động mạnh mẽ, tức thời (sau 5 – 10 giây). Cảm giác phê, sướng có thể kéo dài từ 12 – 24 giờ.
Tiêm chích methamphetamine mang tới nguy cơ tổn thương ven, áp-xe, cũng như nguy cơ lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường máu như Viêm gan C, Viêm gan B, HIV… và quá liều. Sử dụng qua đường tiêm chích cũng mang tới nguy cơ phụ thuộc.
Cách thức hoạt động của “ma túy đá” cũng giống như các chất kích thần khác, mà trong đó việc sử dụng sẽ khiến các chất dẫn truyền thần kinh – nổi bật là norepinephrine và dopamine ở não được giải phóng một cách nhanh chóng, tạo ra cảm giác phê, phấn khích, tăng năng lượng...
Cần lưu ý rằng khi bạn thực hiện các hoạt động như nghe nhạc, chơi điện tử, hay ăn đồ ăn ngon, não cũng sản sinh ra một lượng nhỏ dopamine một cách tự nhiên, khiến bạn thấy vui sướng. Tuy nhiên methamphetamine làm não giải phóng ra rất nhiều dopamine, vắt kiệt nguồn cung chất dẫn truyền thần kinh này, nên khi tác dụng của methamphetamine không còn, não bộ không còn giải phóng ra dopamine khi thực hiện các hoạt động bình thường, và điều này có thể dẫn tới trầm cảm.
Sử dụng methamphetamine thường xuyên gây ra các thay đổi về hóa học và phân tử ở não, những thay đổi này có thể tạo ra tác động tức thời, cũng như để lại hậu quả lâu dài, như:
- Giảm khả năng nhận thức, học tập
- Giảm khả năng vận động
- Suy giảm trí nhớ
- Ảo giác, hoang tưởng
- Hành vi bạo lực
- Rối loạn lo âu
- Nguy cơ trầm cảm
- Nguy cơ nghiện
Tác dụng ngắn hạn
Sự giải phóng dopamin ở não gây ra các tác dụng lên cơ thể như:
- Cảm giác rất tỉnh táo và năng động
- Nhịp tim nhanh và bất thường
- Giãn đồng tử
- Miệng khô
- Tăng huyết áp
- Tăng nhiệt độ cơ thể
- Mất cảm giác thèm ăn
- Buồn nôn
- Tăng ham muốn tình dục
- Tăng nguy cơ nhiễm HIV/AIDS hoặc viêm gan do quan hệ tình dục không an toàn và dùng chung bơm kim tiêm
Tác dụng dài hạn
Sử dụng methamphetamine liên tục có thể gây ra các ảnh hưởng kéo dài, thậm chí ngay cả khi đã ngừng sử dụng. Các tác dụng này bao gồm:
- Lo lắng và không thể suy nghĩ rõ ràng
- Gặp vấn đề với giấc ngủ
- Thay đổi tâm trạng
- Hành vi bạo lực
- Rối loạn tâm thần (nghe, nhìn, hay cảm thấy những thứ không có thật)
- Lở loét da do gãi
- Sút cân trầm trọng
- Gặp vấn đề răng miệng nghiêm trọng
- Gặp vấn đề về tư duy, cảm xúc và ghi nhớ
Câu trả lời là có. “Ma túy đá” có thể làm nhiệt độ cơ thể tăng cao đến mức khiến bạn ngất đi. Nếu không được điều trị kịp thời, điều này có thể dẫn tới tử vong.
Một nguyên nhân khác dẫn tới tử vong có thể là do đau tim hoặc đột quỵ do tác dụng của “ma túy đá” lên chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine, khiến tăng nhịp tim, huyết áp và làm tắc mạch máu.
Câu trả lời lại là “có”. Sử dụng “ma túy đá” có thể gây nghiện một cách nhanh chóng. Nghiện ở đây là khi một người tìm kiếm và sử dụng “ma túy đá” hết lần này tới lần khác, ngay cả khi họ muốn ngừng lại, ngay cả khi “ma túy đá” làm tổn hại sức khỏe cũng như ảnh hưởng tiêu cực tới cuộc sống hoặc các mối quan hệ của họ.
“Ma túy đá” làm tăng độ dung nạp, tức là khi một người cần sử dụng “ma túy đá” với liều lượng cao hơn để có được cảm giác “phê” như trước.
Những người muốn ngừng sử dụng “ma túy đá” có thể trải qua những cảm giác khó chịu của hội chứng cai, như:
- Trở nên rất mệt mỏi nhưng lại không ngủ được
- Cảm thấy giận dữ hoặc hồi hộp
- Rơi vào trạng thái trầm cảm
- Có cảm giác thèm “ma túy đá” rất mãnh liệt.
Methamphetamine hay “ma túy đá” không phải là một loại ma túy mới, mặc dù loại ma túy này đã trở nên phổ biến hơn trong những năm gần đây khi mà công nghệ sản xuất đã phát triển hơn trước rất nhiều.
Chất amphetamine được tạo ra lần đầu vào năm 1887 ở Đức, và methamphetamine, mạnh hơn và dễ làm hơn amphetamine, được phát triển sau đó tại Nhật Bản vào năm 1919. Chất bột dạng tinh thể này có thể hòa tan trong nước, khiến nó trở thành một thứ thuốc có thể dùng để tiêm vào cơ thể.
Methamphetamine bắt đầu được sử dụng rộng rãi trong Chiến tranh Thế giới thứ II, khi mà cả hai phe đều sử dụng loại ma túy này để giữ cho quân đội mình tỉnh táo. Methamphetamine liều cao được sử dụng cho các cảm tử quân Nhật Bản trước khi họ bước vào các phi vụ lái máy bay liều chết. Sau chiến tranh, việc lạm dụng methamphetamine qua đường tiêm chích trở nên vô cùng phổ biến, tới mức gần như “đại dịch”, khi những đồ dùng trong quân đội được phân phát lại và đến tay người dân Nhật Bản.
Vào những năm 1950, methamphetamine được kê đơn như là một thứ thuốc giúp những người ăn kiêng hoặc giúp giảm trầm cảm. Lúc đó methamphetamine luôn luôn có sẵn và được sử dụng như một chất kích thích đối với sinh viên đại học, tài xế xe tải, các vận động viên…, và từ đó thì việc lạm dụng chất này được lan rộng ra.
Vào năm 1970, chính phủ Mỹ cấm hầu hết việc sử dụng methamphetamine. Sau đó, các băng nhóm mô-tô ở Mỹ kiểm soát hầu hết việc sản xuất và phân phối chất này. Gần như tất cả những người sử dụng đá khi đó sống ở các vùng nông thôn ở Mỹ và không có đủ tiền để mua các loại ma túy đắt tiền hơn như cocaine.
Vào những năm 1990, các tổ chức buôn lậu ma túy đến từ Mexico đã thành lập các phòng thí nghiệm rất lớn ở California. Trong khi những phòng thí nghiệm này có thể sản xuất ra 25kg methamphetamine chỉ trong một vài ngày cuối tuần, những phòng thí nghiệm nhỏ hơn đã mọc lên ở trong các căn bếp và các căn hộ của người dân, khiến cho methamphetamine còn được gọi là “bếp lò”. Từ đó nó lan ra khắp nước Mỹ rồi đến châu Âu, thông qua Cộng hòa Séc. Ngày nay, hầu hết methamphetamine bán ở châu Á được sản xuất ở Thái Lan, Myanmar và Trung Quốc.
Thường xuyên sử dụng ""ma túy đá" chắc chắn sẽ có những tác động tiêu cực lên não bộ, cơ thể và sức khỏe của người sử dụng. Dưới đây là một số biện pháp giúp giảm tác hại của việc sử dụng "ma túy đá":
- Uống đủ nước, luôn mang theo một chai nước và thỉnh thoảng lại nhấp những ngụm nhỏ. Sử dụng ma túy đá sẽ làm tăng nhịp tim và thân nhiệt. Uống nước sẽ giúp làm mát cơ thể.
- Giảm/Ngừng uống bia rượu vì rượu bia khiến cơ thể mất nước. Tránh uống quá nhiều đồ uống có nhiều đường và caffeine.
- Không sử dụng kết hợp các loại ma túy. Kết hợp các loại ma túy (ngay cả với những chất không bị cấm như bia rượu) cũng có thể gây ra hậu quả khôn lường, và có thể dẫn đến quá liều.
- Chuẩn bị sẵn các vật dụng cần thiết để bảo đảm an toàn như bao cao su, gel bôi trơn… nếu bạn dự định sẽ dùng “đá” và quan hệ tình dục.
- Tránh sử dụng “đá” liên tục trong thời gian dài vì điều này có thể gây thiếu ngủ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
- Không nên tiêm chích “đá” vì điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường máu (như HIV, viêm gan B và viêm gan C), nhiễm trùng máu và áp xe. KHÔNG dùng chung bơm kim tiêm và các vật dụng tiêm chích khác, nếu có tiêm chích.
- Chú ý vệ sinh răng miệng thường xuyên. Uống nước lọc, nước trái cây hoặc nhai kẹo cao su để giữ cho khoang miệng ẩm, giảm sâu răng, nghiến răng và nhiệt miệng. Những người hút “đá” nên chú ý đến việc chăm sóc môi (dùng kem dưỡng môi) và tránh dùng chung các dụng cụ hút “đá”.
- Bài viết liên quan
-
MDMA (Thuốc lắc)
-
Cocain
-
Bóng cười
-
Rượu
-
Thuốc lá